e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Cumissiun da transit Cumpadials  Cumissiun dal Cussegl grond La cumissiun dal Cussegl grond è vegnida convocada il 1805 tenor il model dal congress/pitag da las Trais Lias. Ella serviva, tenor Peter Metz, al Cussegl pitschen sco rinforz ed al Cussegl grond sco gremi da preparaziun da las tractandas ed era, tenor Friedrich Pieth "la veritabla Regenza". Durant ils cumbats per la Const. chant. dals onns 1860/70 è quest gremi da notabels cons. pli vegls vegnì ridiculisà dals Giuven-democrats (lib.-radicals) sco "onda veglia" e cumbattì vehementamain. Ils comm. da la cumissiun dal Cussegl grond vegnivan elegids dal Cussegl grond. Cumposiziun: 1805 dus comm. per Lia (per rinforzar il Cussegl pitschen); a partir dal 1807 (sco cumissiun dal Cussegl grond): ils trais cuss. guv., ils trais guvernaturs admin. e dus (a partir dal 1817 trais) comm. per Lia, suenter il 1851 nov comm. (tschernids libramain). Incumbensas e cumpetenzas principalas: cussegliaziun ed execuziun da las fatschentas principalas da la Regenza, examinaziun, predeliberaziun e/u preparaziun da projects da lescha (cun dretg da proposta al Cussegl grond), decret d'ordinaziuns executivas (darar, dapi il 1880 senza impurtanza), autoritad electorala per funcziunaris chant. impurtants (fin il 1854). Dapi il 1814 giuditgava la cumissiun dal Cussegl grond ils recurs cunter decisiuns dals chaus-lia/cuss. guv., dapi il 1839 decideva ella davart la successiun da la construcziun da vias d'access, da las qualas ella determinava era ils trajects e las largezzas. Fin a sia dismessa il 1892 ha ella furmà la cumissiun d'elecziun dal directori e d'examinaziun da la Banca Chantunala Grischuna. Funtaunas: CDG 9, 1920, 113 s. Litteratura: Pieth, Bündnergeschichte, 371; S. Curschellas, Die Durchführung der Gewaltenteilung im bündnerischen Verfassungsrecht, 1952; H.P. Batz, Die Bündner Regierung, 1978, 10-15; Metz, Graubünden 1, 397; Rathgeb, Verfassungsentwicklung, 98 s. Adolf Collenberg  Cumissiun da transit Cumpadials  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: