e-LIR / Lexicon Assistenza e-LIR Contact Publicaziun Sponsurs	Lexicon Istoric Retic (LIR) Lemma Rumantsch Deutsch Italiano Chavazzin   A  B  C  D  E  F  G  H I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z  Gabriel, Fortunat Gabriel, Steffan  Gabriel, Luzi * 1597 a Flem, † 19-10-1663 a Glion, ref., da Ftan. Figl da Steffan e frar da Fortunat. Stud.teol. a la Schola Tigurina a Turitg, nua ch'el ha publitgà il 1616 sia «Oratio defundendis ad verum Deum». Reverenda a Castrisch 1616-32, a Glion 1623-26 e 1638-63 ed a Flem 1632-38. Decan da la LG 1643-63. Sco ses bab è G. sa stentà da rinforzar la doctrina prot. en la Foppa ed ha promovì il svilup d'ina litteratura religiusa rumantscha. Sco decan e scriptur ha el influenzà fermamain ils Scumbigls grischuns. En l'exil a Turitg ha G. publitgà il 1621 ses «Pündtnerisch Hanengeschrey», ina chanzun mitologisanta da la Battaglia a la Chalavaina cun l'appel da defender la veglia libertad; il medem onn è questa chanzun cumparida  era en tal. («Il Rhetico canto del Gallo»), ed il 1665 è ella vegnida edida postum en rum. tar Genath a Basilea («Ilg chiet d'ils Grischuns: quei eis treis canzuns, cun las qualas las Treis Ligias vengian lavantadas si à defender lur libertad suenter lur veglia tapfradad»). La Battaglia a la Chalavaina sa manifestescha en quest'ovra sco "Guerra da Venust"; il capricorn simbolisescha ils Grischuns curaschus, il pavun ils Austriacs superbis; Benedetg Fontana vegn eroisà. Il capodovra da G. è «Ilg Nief Testament da Niess Senger Jesu Christ» (1648), scrit en surs. e reedì nov giadas fin il 1869. Litteratura: Truog, Evangelische Pfarrer, 1934, 106; Deplazes, Funtaunas 1, 37-39; 2, 20 s. Martin Bundi  Gabriel, Fortunat Gabriel, Steffan  © HLS: Tuts dretgs d’autur da questa publicaziun electronica èn tar il Historisches Lexikon der Schweiz, Berna. Per tut ils texts publitgads a moda electronica valan las medemas reglas sco per la publicaziun stampada. Redacziun LIS, Gerberngasse 39, Chaum postal 322, 3000 Berna 13, tel. +41 31 313 13 30, e-mail: